Marta Wolska, starszy specjalista ds. produktów, Telefoniczne Centrum Pacjenta Coloplast
Wbrew powszechnej opinii, promieniowanie UV nie jest dla naszej skóry i organizmu wyłącznie szkodliwe. Wszystko zależy od jego ilości. Niestety, zbyt wysokie dawki mają już negatywny wpływ na zdrowie.
Słońce emituje promieniowanie elektromagnetyczne o różnej długości fal. W fizyce wyróżnia się trzy zakresy fal: podczerwień, światło widzialne oraz promieniowanie ultrafioletowe (UV). Wiedzę o tym ostatnim rodzaju promieniowania przybliżamy w niniejszym artykule.
PROMIENIOWANIE UV – co to właściwie jest?
• Promieniowanie UV dzieli się na trzy typy o różnych długościach, od 10 do 400 nm (nanometrów): UVA, UVB oraz UVC. Do powierzchni ziemi dociera tylko promieniowanie UVB i UVA i to one mają ogromny wpływ na zdrowie oraz kondycję naszej skóry.
• Promieniowanie UVA to aż 95% promieniowania UV docierającego na ziemię. Jego natężenie jest jednakowe i niezależne od pory dnia oraz pór roku. Przenika przez chmury, szkło i naskórek człowieka, docierając do głębokich warstw skóry i może przyczyniać się do negatywnych zmian w ich obrębie.
• Promieniowanie UVB to pozostałe 5% promieni UV, które docierają do powierzchni ziemi. Jest ono w dużej części zatrzymywane przez atmosferę ziemską. Są to krótkie fale, które przybierają różne natężenie w zależności od pory dnia i roku. Najsilniejsze natężenie możemy zaobserwować w porze letniej, w godzinach 10.00–15.00. Ten rodzaj promieniowania jest odpowiedzialny przede wszystkim za poparzenia, opaleniznę, a także zmiany nowotworowe.
Promieniowanie UVC nie dociera do powierzchni ziemi, bo pochłaniane jest przez warstwę ozonową atmosfery. Ma działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Właściwości bakteriobójcze promieni UVC wykorzystywane są przede wszystkim w postaci lamp bakteriobójczych w szpitalach i gabinetach lekarskich oraz w kosmetologii do sterylizacji pomieszczeń i narzędzi. Niestety jest rumieniotwórcze, powoduje oparzenia i uszkadza rogówkę oka.
JAK PROMIENIOWANIE WPŁYWA NA ORGANIZM I SKÓRĘ
Słońce i jego oddziaływanie na nasz organizm nie zawsze jest szkodliwe. Należy pamiętać, że odpowiednia dawka promieni słonecznych przyczynia się do poprawy naszego stanu zdrowia. W środowisku medycznym coraz częściej podkreśla się rolę helioterapii jako dodatkowego czynnika w leczeniu wielu schorzeń. Helioterapia jest to nic innego, jak wykorzystanie promieni słonecznych w celach leczniczych. Słońce bierze udział między innymi w produkcji witaminy D3 w skórze, co jest niezwykle istotne w funkcjonowaniu układu immunologicznego, pracy mięśni oraz przyczynia się do utrzymania zdrowych kości i zębów. Promienie słoneczne wspomagają także leczenie niektórych chorób skóry (np. łuszczycy, atopowego zapalenia skóry), a dostarczone w odpowiednich ilościach wpływają dobroczynnie na nasze samopoczucie, przyczyniając się do redukcji stanów depresyjnych.
WSZYSTKO CO W NADMIARZE SZKODZI
Zbyt wysokie dawki promieni UVA i UVB mają negatywny wpływ na nasz organizm i zdrowie. Promienie UVA, przenikając do skóry właściwej oraz tkanki podskórnej, uszkadzają przede wszystkim włókna kolagenowe i sprężyste, co powoduje spadek elastyczności skóry i w późniejszym efekcie zmarszczki. Promieniowanie to powoduje także przebarwienia skóry, odczyny fototoksyczne oraz fotoalergiczne.
Promienie UVB mają silne właściwości rumieniotwórcze i w konsekwencji prowadzą do silnego oparzenia słonecznego. Przy długotrwałej ekspozycji słonecznej działanie promieni UVB jest jeszcze bardziej niebezpieczne dla naszego zdrowia niż promieniowanie UVA. Promienie te przenikają przez nasz naskórek aż do komórek warstwy podstawnej. Uszkadzają je i w rezultacie prowadzą do zmian nowotworowych, co ostatecznie może prowadzić do nowotworów skóry. Najczęstszymi nowotworami skóry w tym przypadku są: rak podstawnokomórkowy, rak kolczystokomórkowy oraz czerniak złośliwy.
JAK CHRONIĆ SIĘ PRZED PROMIENIOWANIEM UV?
Przede wszystkim, planując jakiekolwiek wyjazdy wakacyjne zadbajmy o ochronę naszej skóry i oczu przed słońcem. Należy bezwzględnie zaopatrzyć się w płyny, emulsje czy kremy z filtrem przeciwsłonecznym i okulary przeciwsłoneczne. Jeżeli wybieramy kremy z filtrami, wybierzmy te o wysokim faktorze (30 na nawet 50 SPF). W przemyśle kosmetycznym SPF (ang. sun protection factor) nazywa się wskaźnik służący do oznaczenia stopnia ochrony przed promieniowaniem UVB. Stosowany jest w produkcji wielu kosmetyków, między innymi kremów i olejków. Im wyższy SPF tym większa ochrona naszej skóry. Na przykład SPF 30 oznacza, że u osoby stosującej krem o tym wskaźniku ochrony przeciwsłonecznej do oparzenia skóry dojdzie po 30-krotnie dłuższym czasie niż bez stosowania filtra. Osoby, które
są wrażliwe na działanie promieni słonecznych powinny częściej wznawiać aplikację kosmetyku z filtrem. Krem należy nakładać nie tylko w trakcie opalania się, ale także po każdej kąpieli w wodzie. Unikajmy opalania się w godzinach największego natężenia promieni słonecznych, czyli w godzinach 10.00–15.00.
