Marta Wawryszuk, koordynator Zespołu Specjalistów ds. Obsługi Pacjenta, fizjoterapeuta
Czym jest rwa kulszowa? Co zrobić, gdy dopadnie nas ból i jak sobie z nim radzić? Czy można mu jakoś zapobiec? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie poniżej.
Kręgosłup jest rusztowaniem naszego ciała. Pozwala utrzymać wszystkie kości i mięśnie w prawidłowym położeniu oraz chroni rdzeń kręgowy i narządy wewnętrzne. Składa się z 33–34 kręgów i dzieli się na odcinki, tj. szyjny (5 kręgów), piersiowy (12 kręgów), lędźwiowy (5 kręgów), krzyżowy (5 kręgów) i ogonowy (4–5 kręgów). Pomiędzy trzonami kręgów znajdują się krążki międzykręgowe, potocznie nazywanymi dyskami, składające się z jądra miażdżystego otoczonego pierścieniem włóknistym. Ich rolą jest amortyzowanie ruchów, umożliwianie ruchów obrotowych i przyjmowanie na siebie drgań.
GDY CZAS ZMIENIA KRĘGOSŁUP
Niestety, wraz z wiekiem i na skutek przeciążeń krążki ulegają spłyceniu i tracą swoją elastyczność, co prowadzi do uszkodzeń i pęknięć. Wtedy często dochodzi do dyskopatii, czyli wysunięcia się krążka (potocznie nazywanego
wypadaniem dysku) i ucisku struktur kanału kręgowego, które poprzez korzenie przekazują impuls bólowy do konkretnych nerwów w naszym ciele. Bardzo często dyskopatia prowadzi do wystąpienia rwy kulszowej (ischialgii), czyli podrażnienia najdłuższego nerwu w organizmie człowieka – nerwu kulszowego. Pojawia się wtedy charakterystyczny, promieniujący ból wzdłuż
jego przebiegu, czyli od odcinka lędźwiowego kręgosłupa poprzez pośladek, podudzie aż do stopy. Tego typu ból utrudnia codzienne funkcjonowanie i może utrzymywać się od kilku dni do kilku tygodni.
RWA KULSZOWA – FAKTY
Statystyki mówią, że rwa kulszowa pojawia się przynajmniej raz w życiu u ok. 14 proc. Polaków i coraz częściej dotyczy ludzi przed 30. rokiem życia (najczęściej mężczyzn). Jest obecnie uważana za chorobę cywilizacyjną związaną z trybem życia. Ataki bólu nawracają, dlatego tak ważna jest aktywność fizyczna w celu złagodzenia objawów i poprawy naszego funkcjonowania. Nasz kręgosłup został stworzony do ruchu – niestety my większość czasu spędzamy w przygarbionej pozycji siedzącej i rzadko podejmujemy dodatkową aktywność. Innymi czynnikami sprzyjającymi powstawaniu rwy są: nowotwory, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, złamania kręgów, zmiany strukturalne, ciąża, cukrzyca, otyłość. Jak zatem możemy zapobiec degeneracji naszego kręgosłupa?
PROFILAKTYKA
Aby uchronić się przed problemami z kręgosłupem, należy zadbać o prawidłową wagę ciała, właściwe nawodnienie i aktywność fizyczną. Nadwaga i otyłość powodują zmianę sylwetki ciała, co z kolei obciąża kręgosłup
i wywołuje niekorzystne napięcia tkanek miękkich – mięśni, więzadeł. Często pojawią się wówczas pierwsze objawy bólowe. Na kręgosłup bardzo dobrze wpływają ruchy obrotowe, skrętne, dlatego poleca się uczęszczanie na basen, nordic walking, spacery z przystankami na rozciąganie, ćwiczenia kręgosłupa w domu. Są to bardzo dobre metody zapobiegające atakom rwy kulszowej. Zmiany warto wprowadzić jak najszybciej, ponieważ na chory kręgosłup pracujemy latami.
Pamiętaj! Aby uniknąć kontuzji, przed rozpoczęciem ćwiczeń należy wykonać rozgrzewkę stawową. Przykładowa rozgrzewka: zgięcia i wyprosty głowy, krążenia ramion, zgięcia łokci i nadgarstków, krążenia bioder, zgięcia kolan, krążenia w stawach skokowych.
LECZENIE
A co zrobić, gdy już dopadnie nas ból i podejrzewamy rwę kulszową? Przede wszystkim należy udać się do lekarza w celu potwierdzenia diagnozy i ustalenia planu leczenia. W stanie ostrym rwy kulszowej zwykle zaleca się przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych dostępnych bez recepty, a w przypadku silnego bólu leków na receptę zmniejszających napięcie mięśniowe i przewodnictwo nerwowe. Warto zaopatrzyć się w witaminy z grupy B, które korzystnie wpływają na układ nerwowy. Podstawowe zalecenie w tym czasie to odciążenie kręgosłupa – w pozycji leżącej na boku z ugiętymi kolanami lub pozycji leżącej z wałkiem pod kolanami. Leczenie operacyjne stosuje się w najcięższych przypadkach, np. u pacjentów z niedowładem kończyny dolnej lub zatrzymaniem moczu, występującymi w wyniku ucisku korzenia nerwowego przez jądro miażdżyste krążka. Gdy minie ostry stan zapalny, lekarz zaleca zwykle pacjentowi zabiegi z zakresu fizykoterapii (np. ultradźwięki, laser, elektrostymulację, krioterapię), kinesiotaping (tzw. plastrowanie dynamiczne) oraz fizjoterapię ruchową. Istnieją także ćwiczenia, które pacjent może wykonać samodzielnie w domu w celu wzmocnienia mięśni przykręgosłupowych, mięśni brzucha i pośladków. Należy skonsultować się z fizjoterapeutą w celu indywidualnego doboru ćwiczeń.
Musimy uświadomić sobie, że to właśnie my – poprzez nasze postępowanie, tryb życia, jaki prowadzimy – decydujemy o tym, czy będziemy zmagać się z bólem pleców w przyszłości. Kluczem do tego, by cieszyć się życiem bez bólu, jest profilaktyka, prawidłowa postawa oraz ergonomia pracy ciała podczas codziennych czynności.
