Stomia

Nie tylko kobieta zmienną jest!

Ewa Postraszyńska, pielęgniarka stomijna, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Korczaka w Słupsku, Oddział chirurgii ogólnej i onkologicznej

Odpowiedni dobór i późniejsza kontrola stosowanego sprzętu stomijnego oraz ewentualne jego uzupełnianie lub zmiana na inny powinny odbywać się przez cały okres funkcjonowania ze stomią. Nasze ciało zmienia się nieustannie, dlatego warto je obserwować i reagować na zmiany. Pamiętaj, że stomia zmienną jest!

Zabieg operacyjny, w wyniku którego dochodzi do wyłonienia stomii, oznacza nagłą i często drastyczną zmianę dla naszego ciała i tego, w jaki sposób je postrzegamy. Tego typu zmiana może być trudna do zaakceptowania. Choć zabieg operacyjny przynosi ulgę w cierpieniu, zmniejsza odczuwalne dolegliwości, wyprowadza ze stanu zagrożenia życia, to oznacza jednak utratę pewnych naturalnych funkcji organizmu, zmusza pacjenta do przyzwyczajania się do wykonywania nowych czynności  i przynosi zmianę postrzegania siebie i swojego ciała.

 

Obserwuj zmiany

Każde ciało jest inne i zmienia się wraz z upływającym czasem. Operacja wyłonienia stomii jest sama w sobie dużym wyzwaniem dla naszego organizmu, a funkcjonowanie ze stomią zwykle wiąże się również ze zmianą trybu życia, naszej aktywności, codziennej rutyny. To wszystko wpływa na nasze ciało. Z tego powodu po wyłonieniu stomii należy regularnie obserwować jej obszar i dostrzegać zmiany w tej okolicy. Dzięki temu będziemy mogli lepiej dopasować sprzęt stomijny do anatomii zmieniającego się ciała. Komfort wynikający ze stosowania odpowiednio dobranego sprzętu wpływa na wzrost poczucia bezpieczeństwa i pewność siebie. To prawda, że życie po operacji wyłonienia stomii stawia przed nami nowe wyzwania, ale prawdą jest również i to, że można sobie z nimi doskonale poradzić. Przy zastosowaniu nowoczesnego sprzętu stomijnego życie staje się po prostu łatwiejsze. Odpowiedni dobór i późniejsza kontrola stosowanego sprzętu stomijnego oraz ewentualne jego udoskonalanie i uzupełnianie, bądź zmiany, powinny odbywać się przez cały okres funkcjonowania ze stomią. Jednorazowe dobranie sprzętu stomijnego bezpośrednio po wykonanym zabiegu operacyjnym i założenie, że będzie on odpowiedni na cały dalszy okres używania, jest wielce nietrafione.

Wczesny okres pooperacyjny

Wczesny okres pooperacyjny, trwający do 30 dni po operacji, jest czasem, w którym stomia się formuje. Zdarzają się
w tym okresie zakażenia, stany zapalne, które oprócz zaczerwienienia i bólu powodują także obrzęk skóry, zmieniając tym samym kształt ciała wokół stomii. Bywa, że są to zmiany znacznie utrudniające przyklejenie worka stomijnego
i zmuszające do zmiany stosowanego dotychczas sprzętu. W takich sytuacjach należy niezwłocznie zgłosić się do chirurga lub pielęgniarki stomijnej, którzy podejmą stosowne leczenie i pomogą w doborze właściwego sprzętu. Pacjent we wczesnym okresie pooperacyjnym często zmaga się ze znacznym spadkiem masy ciała. Zwłaszcza przy ileostomii i zespole krótkiego jelita następuje duży spadek wagi, co może z kolei doprowadzić do powstania licznych fałd skóry brzucha. Często poleca się wówczas płytkę przeznaczoną do tego typu stomii – tak zwany convex. Wczesny okres pooperacyjny wymaga wielkiej delikatności i stopniowego pozyskiwania oraz pogłębiania wiedzy, co pozwala uzyskać osobie ze stomią odpowiednie umiejętności.

Późny okres pooperacyjny

Tak zwany późny okres pooperacyjny zaczyna się po 30. dniu od operacji i trwa przez cały czas posiadania stomii. Gdy rekonwalescencja po operacji przebiega bez zakłóceń, poprawia się ogólna kondycja fizyczna i psychiczna pacjenta. Zwiększenie masy ciała staje się widoczne na poziomie pasa i bioder po przybraniu 5–6 kilogramów. Może to prowadzić do wyrównania powłok brzusznych wokół stomii i wtedy należy rozważyć rezygnację z płytki typu convex na rzecz sprzętu płaskiego. Bywa też, iż zastajemy sytuację odwrotną – ustąpienie obrzęku pooperacyjnego powłok wokół stomii oraz przyrost tkanki tłuszczowej na brzuchu powoduje powstanie nierówności – fałdów. W takim przypadku należy zrezygnować z płytki płaskiej na rzecz wypukłej. Jest to płytka najczęściej używana w tak zwanych stomiach trudnych, powikłanych. Zaliczamy tu również stomie wciągnięte. Wypukłość w płytce uciska delikatnie obszar wokół stomii, wymuszając tym samym „wypchnięcie” stomii na zewnątrz, dzięki czemu ryzyko podciekania pod płytkę jest zminimalizowane. Polecany jest wówczas pasek stomijny, kompatybilny z workami. Zwiększa on poczucie bezpieczeństwa pacjenta, dodatkowo przytrzymując worek. Wybór sprzętu typu convex powinien być skonsultowany
z pielęgniarką stomijną, a pacjenci, którzy go używają, powinni podlegać stałej, systematycznej, corocznej kontroli.

 

 

Inne zmiany kształtu ciała wokół stomii

Leki, hormony, chemioterapia, radioterapia, sposób odżywiania i stan ogólny mogą dodatkowo wpływać na zmianę kształtu ciała wokół stomii po operacji. Bardzo częstym powikłaniem po operacji wyłonienia stomii jest przepuklina okołostomijna. Powstaje w wyniku osłabienia powłok jamy brzusznej i objawia się wybrzuszeniem wokół stomii. Utrudnia właściwe zaopatrzenie stomii, często powodując problemy z podciekaniem pod płytkę worka stomijnego, co wywołuje macerację naskórka i stany zapalne skóry. Może to powodować znaczące dolegliwości, takie jak ból
i dyskomfort w trakcie poruszania się i wykonywania innych codziennych czynności. Na fakt powstania przepukliny okołostomijnej wpływa kilka zmiennych, jednak największą i nadal niedocenianą rolę spełniają czynniki związane ze stylem życia. Wyjątkowo istotnym elementem jest utrzymanie wagi po operacji na stałym poziomie i niedopuszczanie do niekontrolowanego przybierania na wadze. Dowiedziono, że otyłość, zwłaszcza brzuszna, jest decydującym czynnikiem ryzyka powstania przepukliny. Najlepiej utrzymywać wagę tak, aby BMI wynosiło 20–25. Przepukliny okołostomijne powstają najczęściej w ciągu pierwszych dwóch lat od zabiegu, mogą jednak pojawić się nawet po kilkudziesięciu latach. Z czasem worek przepukliny powiększa się, utrudniając lub czasem nawet uniemożliwiając przyklejenie stosowanego do tej pory sprzętu.

Niebezpieczne sytuacje

Zdarzają się również sytuacje, gdy przepuklina, uciskając stomię, powoduje zaburzenia wypróżniania. Sytuacja staje się niebezpieczna, kiedy dochodzi do tak zwanego uwięźnięcia, czyli momentu, gdy pojawiają się objawy niedrożności. Dochodzi do zatrzymania stolca i gazów oraz silnego bólu w okolicy stomii. Jest to sytuacja wymagająca zazwyczaj nagłej operacji. Dlatego też utrzymywanie stałego kontaktu z pielęgniarką stomijną jest tak ważne. Nie obawiaj się zadawać wszystkich pytań, które Cię nurtują, niezależnie od tego, jak bardzo błahe Ci się wydają. W czasie wizyty kontrolnej dość łatwo o nich zapomnieć, dlatego dobrym pomysłem jest spisanie wszelkich wątpliwości i pytań na kartce i następnie zadanie na najbliższej wizycie u chirurga lub pielęgniarki stomijnej.

Kształt ciała według BodyFit®

Dopasowując sprzęt stomijny, musimy wziąć pod uwagę kilka czynników. Bardzo ważne jest miejsce chirurgicznego wyłonienia stomii, napięcie mięśni, obecność blizn i ran. Równie istotnym elementem jest także kształt brzucha. Zgodnie z terminologią kształtów ciała według technologii BodyFit® wyróżniamy kształt regularny, wklęsły i wypukły.

Kształt regularny
Obszar wokół stomii znajduje się mniej więcej na równi z powłokami brzusznymi, choć powierzchnia skóry może być nierówna.

Kształt wklęsły
Obszar wokół stomii znajduje się poniżej powłok brzusznych, tworząc w nich zagłębienie.

Kształt wypukły
Obszar wokół stomii wystaje ponad powłoki brzuszne, tworząc wypukłość.

Kształty te mogą być jednolite lub też ulegać zmianie podczas poruszania się. Dopasowanie sprzętu stomijnego do indywidualnego kształtu ciała jest bardzo ważne i zapobiega podciekaniu. Technologia użyta w nowym sprzęcie wraz z jego odpowiednim doborem pozwala uzyskać pożądaną szczelność stosowanego sprzętu, a tym samym zapobiega powikłaniom skórnym i podnosi jakość życia.

Obecnie dostępny jest sprzęt stomijny przeznaczony dla osób z regularnym, wklęsłym i wypukłym kształtem ciała wokół stomii. Produkty SenSura® Mio zostały zaprojektowane z wykorzystaniem technologii BodyFit®, dzięki czemu dopasowują się do indywidualnych kształtów ciała. Elastyczny przylepiec jest dwa razy bardziej rozciągliwy niż konwencjonalny sprzęt.

 

 

Pamiętaj!

Wszystkie przedstawione powyżej sytuacje powinny podlegać wnikliwej, indywidualnej ocenie stopnia powikłania oraz decyzji o rodzaju i sposobie zaopatrzenia. Stomia zmienną jest, dlatego też, jeśli masz jakieś wątpliwości lub pytania, ważna jest rozmowa z chirurgiem lub pielęgniarką stomijną, którzy pomogą Ci wyjaśnić wątpliwości lub też skierują do innej osoby mogącej udzielić wsparcia.

Podmiot prowadzący reklamę: Coloplast sp. z o.o.
Nazwa producenta: Coloplast A/S
To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.

Przeczytaj także...

Comments are closed.