Katarzyna Boho, pielęgniarka stomijna, Gliwice
Tak jak pielęgnujemy swoje ciało, tak też powinniśmy dbać o czystość okolic stomii. Właściwa pielęgnacja i odpowiednia higiena stomii oraz skóry wokół niej pozwala na znaczące zmniejszenie ryzyka pojawienia się powikłań.
Powikłania, które mogą wystąpić w wyniku nieodpowiedniego poziomu higieny to m.in.: podrażnienie skóry przez treść jelitową i odparzenia skóry (na skutek zbyt rzadkiej wymiany sprzętu stomijnego). Brak higieny może też skutkować przykrym zapachem, który pojawia się gdy worek nie jest systematycznie zmieniany. To z kolei może być uciążliwe zarówno dla pacjenta, jak i dla jego otoczenia.
NA CO ZWRACAĆ UWAGĘ?
Biorąc pod uwagę kryterium łatwości w pielęgnacji stomii i jej podział ze względu na rodzaj przetoki można rozróżnić trzy stopnie „trudności”.
• Najtrudniej dbać o higienę stomii wykonanej na moczowodzie – urostomię. Jest to przetoka najbardziej aktywna, mocz wypływa niemalże przez cały czas, dlatego trudność zaopatrzenia takiej stomii jest duża i wymaga wprawy. Najlepiej wszystkie czynności związane z pielęgnacją urostomii wykonywać w godzinach porannych, wtedy kiedy po przespanej nocy i zmniejszonej ilości wypijanych płynów przetoka jest najmniej czynna. Czas zmniejszonej aktywności urostomii pozwala na dokładne przygotowanie i osuszenie skóry przed naklejeniem woreczka.
• Drugą pod względem trudności w pielęgnacji i utrzymaniu higieny jest stomia wykonana na jelicie cienkim – ileostomia. Treść jelitowa produkowana przez tę stomię ma rzadką konsystencję, czasami płynną, bogatą w dużą ilość enzymów trawiennych, co czyni ją bardzo agresywną dla skóry wokół stomii. Bardzo często po wyłonieniu ileostomii dochodzi do podrażnień skóry przez treść stomijną, a rezultatem tego jest brak możliwości przyklejenia sprzętu stomijnego. Takie podrażnienia mogą powstać już nawet po kilkudziesięciu minutach działania treści jelitowej na skórę. Jest to bardzo istotny problem, do którego pod żadnym pozorem nie można dopuścić. Należy bezwzględnie zabezpieczać ileostomię, tak aby uniknąć podciekania treści jelitowej, a worek zmieniać tak często jak tylko jest to konieczne. Pomocne jest także stosowanie akcesoriów do uszczelniania stomii, czyli preparatów takich jak pasty i krążki uszczelniające.
• Najłatwiejszą w pielęgnacji jest stomia wyłoniona na jelicie grubym – kolostomia. Treść jelitowa produkowana przez tą stomię ma konsystencję gęstą, zwykle stałą, nie jest tak wysycona enzymami trawiennymi jak treść z ileostomii, co czyni ją łagodniejszą dla skóry wokół stomii. Podrażnienia skóry w tych okolicach zdarzają się rzadko i są zwykle wynikiem zaniedbania ze strony pacjenta. Nie oznacza to jednak, że treść jelitowa kolostomii nie podrażnia skóry. Podrażnia, ale jej działanie na skórę musi być długotrwałe.
Zasady podstawowej codziennej pielęgnacji – o czym trzeba pamiętać?
• Worek stomijny należy w miarę możliwości wymieniać w pomieszczeniu, w którym dostępna jest umywalka i toaleta.
• Wszystkie potrzebne akcesoria należy przygotować przed przystąpieniem do czynności pielęgnacyjnych i odklejeniem sprzętu stomijnego.
• Płytkę przylepca należy dociąć do wielkości stomii – zawsze pamiętając, że stomia wraz z biegiem czasu może zmienić swój wygląd i wielkość, a ważne w utrzymaniu higieny stomii jest, aby płytka/przylepiec były dokładnie dopasowane do kształtu i wielkości stomii. Tu pomocne mogą okazać się miarki umożliwiające zmierzenie wielkości stomii.
• Po odklejeniu worka należy dokładnie umyć skórę wokół stomii wodą z mydłem, następnie dokładnie ją osuszyć. Na okolice stomii nie wolno aplikować preparatów na bazie spirytusu, benzyny aptecznej czy innych preparatów do odtłuszczania skóry. Pomagają one tylko pozornie, powodując krótkotrwałe odtłuszczenie, a następnie podrażnienie skóry. W efekcie możemy doprowadzić do sytuacji, w której sprzęt przestanie się trzymać.
• Do mycia skóry wokół stomii nie należy także stosować chusteczek pielęgnacyjnych dla niemowląt, ponieważ mają właściwości natłuszczające. Na rynku dostępne są specjalne chusteczki do oczyszczania skóry wokół stomii. Używanie takich chusteczek jest jak najbardziej zalecane.
• Na umytą i osuszoną skórę wokół stomii nie należy stosować tłustych kremów, balsamów, oliwek, gdyż uniemożliwiają przyklejenie nowego worka. Można stosować kosmetyki do pielęgnacji skóry wokół stomii,
ale tylko takie, które są przeznaczone do pielęgnacji stomii.
• Po każdorazowej zmianie worka należy dokładnie umyć ręce.
• Bez obaw można brać prysznic oraz kąpiel w wannie. To osoba ze stomią decyduje, czy do kąpieli zdejmie worek czy nie. Nie ma przeciwwskazań, aby brać prysznic czy kąpiel w wannie także po zdjęciu worka stomijnego. Należy tylko pamiętać, aby woda która ma bezpośredni kontakt ze śluzówką jelita, nie była za gorąca, ponieważ może dojść do poparzeń. Śluzówka jelita jest zdecydowanie mniej odporna na działanie temperatury niż skóra. Woda powinna mieć temperaturę nie wyższą niż 40 stopni Celsjusza.
• Jeżeli skórę brzucha porastają włoski, a mogą one zmniejszać właściwości przylepne sprzętu stomijnego, należy pozbyć się ich za pomocą golarki lub depilatora. Nie zaleca się używania kremów depilujących, gdyż często doprowadzają do podrażnień i alergii.
• Zaleca się ogrzanie przylepca w dłoniach przed bezpośrednim przyklejeniem go na skórę.
• Worek stomijny nie musi być zmieniany codziennie, chyba że sytuacja tego wymaga (np. gdy treść jelitowa podcieka lub przylepiec worka stracił szczelność z innego powodu).
• Zawsze przed podjęciem aktywności czy wyjściem z domu należy sprawdzić, czy sprzęt stomijny znajduje się na odpowiednim miejscu i czy nie stracił szczelności.
Pamiętaj, że stomia jelitowa w żaden sposób nie powinna wymuszać zmiany dotychczasowego trybu życia. Należy po prostu wyrobić w sobie nowe nawyki i przyzwyczaić się do pielęgnacji przetoki.
Podmiot prowadzący reklamę: Coloplast sp. z o.o.
Nazwa producenta: Coloplast A/S
To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
